HOMELESS NEW YORK 1990

projekt wsparty przez Austriackie Forum Kultury w Warszawie

Homeless New York 1990 to zdigitalizowany nowy montaż dwóch zrealizowanych w 1990 roku filmów 16mm, Black/White.

Tematem filmu jest bieda, która w latach 1980 stała się widoczna w amerykańskich miastach, a szczególnie w Nowym Jorku, dotykająca przede wszystkim Afroamerykanów. Efektem demontażu sieci opieki społecznej postępującego zgodnie z dyktatem neoliberalizmu stało się niebezpieczne nasilenie poziomu bezdomności, handlu narkotykami i innych przestępstw, wymagające innych rozwiązań, niż wykluczanie wynikające z lęku i niedostrzegania potrzebujących z poczucia własnej bezsilności.

Nowy montaż z 2013 roku wskazuje na trwającą aktualność tego zjawiska: ponieważ byłe „problematyczne tereny”, takie jak Harlem, błyszczą dzisiaj blaskiem rzekomej gentryfikacji, potrzebujemy dzisiaj „przedyskutowania tej sytuacji, aby zakończyć dalsze wykluczanie biednych, redukujące ich do nie-bytu w społecznej świadomości”. (Hans Scheugl)

Jednocześnie, Homeless tak jak oryginalny materiał – jest także metafilmem komentującym proces tworzenia filmów dokumentalnych, przy czym doświadczenie Scheugla, filmowca-formalisty, ma tu istotne znaczenie. Na przykład w centrum ekstremalnie długiego ujęcia, śledzącego park Tompkins Square, w którym zbierają się bezdomni spędzając tam mnóstwo czasu, nie ma miejsca na indywidualne jednostki, podobnie jak nie ma różnicy, kto stoi w kolejce po darmową zupę. Park jest potraktowany po prostu jako przestrzeń. Nieprzerwany ruch kamery mówi więcej o funkcji tego miejsca, niż tylko przynosi informację, że można w nim spotkać bezdomnych. Sposób, w jaki ludzie krążą wokół siebie odzwierciedla ruch zataczającej kręgi, voyerystycznej kamery. W rezultacie miejsce to staje się namacalne. Zawłaszczające obraz spojrzenie przybysza symbolizuje napaść na coś, co często jest czyimś ostatnim dobytkiem, podobnie jak dźwiękowy komentarz uwidacznia problem aktywnego wizualnego dokumentalnego złodziejstwa. Film jako kontrowersja.

Hans Scheugl (AT), ur. 1940, jest znanym austriackim artystą i filmowcem. Studiował w szkole filmowej w Wiedniu (1961-63) i odbył praktykę w paryskiej Cinémathèque (1964). Wspólnie z Ernstem Schmidtem jr. i Peterem Weiblem publikowal taksty o filmie w m.in. takich periodykach, jak Caligari czy Film (1964 – 1969). Pierwsza publiczna projekcja jego filmów miała miejsce w 1967 roku. Brał udział w czwartm festiwalu filmu eksperymentalnego w Knokke (1967/68). Razem z Ernstem Schmidtem jr., Peterem Weiblem, Valie Export, Kurtem Krenem i Gottfriedem Schlemmerem był współzałożycielem stowarzyszenia Austria Filmmakers Cooperative (1968).

Przestał robić filmy w latach 1970, opublikował wówczas kilka książek. W 1985 roku powrócił do tworzenia filmów. Brał udział w festiwalach filmowych w Rotterdamie, Berlinie, Londynie, Nowym Jorku, Kalkucie i innych. Jego prace były pokazywane na m.in. takich wystawach, jak „Arts Dialogue“, Kennedy Center, Washington D.C. (1984), „X-Screen. Filmische Installationen und Aktionen der Sechziger- und Siebzigerjahre”, Museum Moderner Kunst, Wiedeń (2003/04), „Wiener Linien – Kunst und Stadtbeobachtung seit 1960”, Wien Museum, Wiedeń (2004), „Open Systems: Rethinking Art Around 1970”, Tate Modern, Londyn (2005),„Big Bang. La Pelicule du Chaos”, Centre Pompidou, Paryż (2006). Hans Scheugl mieszka i pracuje w Wiedniu.