frackowiak

MACIEJ FRĄCKOWIAK. NIE WSZYSTKO W MIEŚCIE MUSI BYĆ SEXY – ZATORY I MIEJSKI ROZWÓJ

Abstrakt

Pop-up architektura, wkręty i żarty, nagie protesty albo niektóre przejawy sztuki krytycznej – pierwsze co przychodzi do głowy kiedy pomyślimy o przejawach placehackingu. Problem w tym, że z hakowaniem przestrzeni może być jak z hakowaniem w ogóle, czy innymi przejawami oporu od lat napędzającymi gospodarkę opartą na stylach życia. Z jednej strony, często stanowi próbę ono spłaszczania hierarchii, demokratyzowania reguł, wynajdywania partyzanckich sposobów na poprawę miejskiego kodu. Z drugiej strony, mimo złotych intencji, często niewiele zmienia, daje się łatwo przechwytywać, przede wszystkim dlatego, że formalnie dobrze konweniuje z mainstreamowym miastem otwartym, coraz częściej działającym w formule „na wynos” – przygodne kontakty za którymi nie idą żadne nowe trwałe zobowiązania. Tak pojęty placehacking, choć w założeniu wywrotowy, w szerszym planie po prostu intensyfikuje ruch i dostarcza energii wąskiej liście podmiotów, którym coraz trudniej czerpać dzisiaj rentę z miejskości w klasyczny sposób.

Trochę na przekór, być może tym, co hakuje dzisiaj przestrzeń najbardziej i najmocniej służy dobru wspólnemu, nie są więc wcale rozwiązania mające zwiększyć jej podatność na przeobrażenia czy eksperyment, ale raczej wszystko to, co w niej ciąży, opiera się zmianie, stanowi zator w sieci miejskich przepływów. Odpowiedzi na to pytanie będziemy szukać na przykładzie fenomenu niewidzialnego miasta – oddolnych, nieskonwencjonalizowanych przejawów dostosowywania przestrzeni do potrzeb mieszkańców (ogródki pod balkonami, wydeptywane ścieżki, „kluby sąsiedzkie” w podwórkach kamienic, i inne), a także innych zjawisk obecnych w polskich miastach od dawna, zdaniem niektórych – zbyt długo.

Maciej Frąckowiak (PL), socjolog, zainteresowany formami aktywności i bezczynności społecznej w miastach, a także obrazem, który próbuje traktować jako narzędzie i pretekst do badań oraz zmiany relacji społecznych. Autor tekstów, kurator i inicjator działań w tych obszarach. Doktorant w Instytucie Socjologii UAM.